وزن‌های خمسهٔ نظامی

 

نظامی گنجوی یا گنجه‌ای هر کدام از مثنوی‌های خمسه یا پنج گنجِ خود را بر وزنی جدا و مستقل سروده‌است. هرگاه این پنج وزن را بشناسید، اگر کسی بیتی از خمسه برایتان بخوانَد، بی‌درنگ می‌توانید نام آن مثنوی را به او بگویید.
نام مثنوی‌ها و وزن‌های آن‌ها، به‌ترتیب، عبارت‌اند از:
۱. مخزن‌الاسرار: مُفْتَعِلُن مفتعلن فاعِلُن (از بحر سریع)؛
۲. خسرو و شیرین: مَفاعیلُن مفاعیلن مَفاعیلْ (از بحرِ هَزَج)؛
۳. لیلی و مجنون: مفعولُ مَفاعِلُن مَفاعیلْ (از بحرِ هَزَج)؛
۴. هفت پیکر یا هفت گنبد: فَعِلاتُن مَفاعِلُن فَعِلُن (یا: فاعِلاتُن مفاعلن فعلن) (از بحرِ خفیف)؛
۵. اسکندرنامه (شامل دو بخشِ شرف‌نامه و اقبال‌نامه): فَعولُن فعولن فعولن فَعَلْ (از بحرِ متقارِب).

نویسنده: سید حمید حسنی

× چگونه می‌توانیم به شما کمک کنیم؟