«اسیدینگی»، در اصطلاح شیمی، یعنی میزان اسیدی بودنِ یک محلول.🍈 «بازینگی» هم، باز در شیمی، یعنی میزان بازی بودیِ یک محلول. [بازی: منسوب به باز (base)]📍 این دو واژه یا اصطلاح علمی، که در اصل به دانش بزرگِ شیمی تعلق دارند، به‌ترتیب، برابرنهادِ «اسیدیته» (انگلیسی: acidity، فرانسوی: acidité) و «بازیسیته» (انگلیسی: basicity، فرانسوی: basicité) …
واژهٔ «کاشیکاری/ کاشیکاری»، بر اساس «پیکرهٔ فارسی امروز»، در نیمهٔ دوم سدهٔ چهاردهم هجری خورشیدی، از نظر بسامدِ کاربرد، تقریباً در رتبهٔ ۱۸٫۰۰۰ است. 🔸 جالب است که معادل رسمیِ انگلیسی آن، tesselation، بر پایهٔ COCA، جزو ۶۰٫۰۰۰ واژهٔ اول نیست. معادل رایج‌ترش، tiling، جزو ۳۰٫۰۰۰ واژهٔ اول است.🕯 نکته: واژهٔ tesselation به‌معنای موزائیک‌کاری هم …
🔹 گاهی می‌بینیم واژه‌های «موظف» و «موفق» را با همزه به‌اصطلاح روی کرسیِ «و» می‌نویسند (یعنی مؤظف* و مؤفق*).🔹 دو واژهٔ عربیِ «موظف» و «موفق» همزه ندارند. این دو، به‌ترتیب، اسم مفعول از مصدرهای «توظیف» و «توفیق»اند. وقتی این دو را با همزه بنویسیم، گویی از «تأظیف» و «تأفیق» گرفته شده‌اند!🔹 مقایسه کنید با: …
«گیومه» (guillemet) از زبان فرانسه/ فرانسوی وارد فارسی و چندین زبانِ دیگر شده‌است. این واژه از نام گیوم لو به (Guillaume Le Bé)، کنده‌کار و گراوورسازِ قرن شانزدهم، گرفته شده‌است. نویسنده: سید حمید حسنی
🔹 در جمله‌های معترضه یا بندهای وابسته‌ای که بلافاصله بعداز آنها فعل ربطی (اِسنادی) می‌آید، ویرگولِ دوم را می‌توانیم نگذاریم. 🔺 بر این اساس، این‌طور می‌نویسم:✅ جنایت و مکافات اثرِ فیودور داستایفسکی، نویسندهٔ بزرگ روس است.🔻 نه این‌طور:🚫 جنایت و مکافات اثرِ فیودور داستایفسکی، نویسندهٔ بزرگ روس، است. نویسنده: سید حمید حسنی
🔸️ مثالی نادر و تقریباً استثنایی 🔹 همیشه نباید «را» را به مفعول نزدیک کرد. ویراستارانِ باتجربه هرگز مکانیکی عمل نمی‌کنند. موضوع با ذکرِ مثال روشن‌تر می‌شود:«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی از خاکِ خود را صادر کرد.» (درست)«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی را از خاکِ خود صادر کرد.» (نادرست و کژتاب) نویسنده: …
بعضی دوستان بارها پرسیده‌اند:«رمانتیسم» درست است یا «رمانتیزم»؟«اوتیسم» بگوییم یا «اوتیزم»؟ ✅ اگر می‌خواهید کسی را از سرگردانی نجات دهید، کافی‌ست به او بگویید که «ـیسم» را از فرانسوی (isme-) گرفته‌ایم و «ـیزم» را از انگلیسی (ism-) اقتباس کرده‌ایم. نویسنده: سید حمید حسنی
واژهٔ «داوطلب» از کجا آمده؟ 🔹 «داو» واژه‌ای فارسی به‌معنی نوبت و نوبتِ بازی‌ست.🔹 «طلب» < «طلبنده» واژه‌ای فارسی‌شده به‌معنی طلب‌کننده و درخواست‌کننده است.فعل «طلبیدن» برگرفته از واژهٔ «طلب» (عربیِ کلاسیک) است و با امکانات ویژهٔ فعل ساده (فعل بسیط) ساخته شده‌است. 🔹 جمعِ «داوطلب»، «داوطلبان» است. 🔑 نکته: کاربرد فعلِ «طلبیدن» در زبان …
واژۀ «نمونه» امروزه در کاربردِ صفتی‌اش دربارۀ کسی یا چیزی به کار می‌رود که در نوعِ خود برتر است و می‌تواند الگوی دیگران باشد:دبیرِ/ معلمِ/ کارآفرینِ/ محلۀ/ مدرسۀ نمونه. اما جالب است بدانید که «نمونه» در متونِ کهنِ فارسی در کاربردِ صفتی‌اش به معنیِ زشت و بی‌ریخت و نازیباست:احمدک را که رخ نمونه بُوَد/آبله …
بنویسیماین فیلم‌و چن بار دیده‌م.هنوز ناهار نخورده‌م.مونده‌م چی‌کار کنم.بچه‌ها هنوز نیومده‌ن. ننویسیماین فیلم‌و چن بار دیدم.هنوز ناهار نخوردم.موندم چی‌کار کنم.بچه‌ها هنوز نیومدن. نویسنده: بهروز صفرزاده
