سؤال
این واژهٔ پربسامد را به همین شکل می‌نویسیم: سؤال.🔸 «سئوال»* نادرست است؛🔹 «سوآل»* نادرست نیست، اما نامعمول است؛🔹 «سوال»* هم تلفظ را به‌درستی نشان نمی‌دهد و بعضاً تنها در متن‌های کهن کاربرد داشته‌است. نویسنده: سید حمید حسنی
دکتر حمید حسنی
هشیار، هوشیار
این دو واژه هم‌معنی‌اند اما تلفظشان متفاوت است. در سال‌های اخیر، در نوشتار معمولاً به تفاوتِ این دو توجه نمی‌کنند و هردو را به‌ناروا به‌صورت «هوشیار» می‌نویسند. 🔸 «هشیار» را /hošyār/ می‌خوانیم؛🔸 «هوشیار» را /hūšyār/ تلفظ می‌کنیم. 🔹 شاهد برای «هوشیار»: برگ درختان سبز درنظر هوشیارهر ورقی دفتری‌ست معرفت کردگار (سعدی) 🔹 شاهد برای «هشیار»: …
فی‌النفسه یا فی‌نفسه؟
🔹 پاسخ کوتاه: «فی‌نفسه» درست است؛ یعنی بدون «الـ». معنای آن این است: به‌خودیِ‌خود.کلمهٔ «فی‌نفسه» ترکیبی عربی‌ست که در فارسی با نقش دستوریِ قیدی به‌کار می‌رود. 🔸 پاسخ نیمه‌تخصصی (ویژهٔ دانشجویان و علاقه‌مندان): «فی‌نفسه» (حرف جر + اسم: مجرور + ضمیر متصلِ مذکر) به این دلیل «الـ» ندارد که «نفْس» در این کلمه، به‌اصطلاح، مضاف …
آموزش نگارش و ویرایش، دستور زبان فارسی، واژه‌شناسی، عربی در فارسی، شعر و ترانه، وزن شعر فارسی، ترجمه، مکالمهٔ زبان انگلیسی
گروه آموزشی – پژوهشی ویکی‌پن برگزار می‌کند. کلاس‌های برخط/ آنلاین نگارش و ویرایش، دستور زبان فارسی، واژه‌شناسی، عربی در فارسی، شعر و ترانه، وزن شعر فارسی، ترجمه، مکالمهٔ زبان انگلیسی ⭐ آموزش: کلاس‌های برخط/ آنلاین ما به‌صورت وبینار و تلگرامی برگزار می‌شود، و هدف از آن آموزش درست و آسان و کاربردی با تأکید بر …
پربسامدترین واژه‌های عربیِ کلاسیک در غزلِ فارسی
📈 براساس یک پژوهشِ آماریِ گسترده، دو واژهٔ «غم» و «عشق»، به‌ترتیب، پربسامدترین واژه‌های عربیِ کلاسیک در غزلِ فارسی‌اند.📜 منبع: «پیکرهٔ تاریخیِ زبان فارسی»، گردآوردهٔ حمید حسنی نویسنده: سید حمید حسنی
لیسانسیه یا لیسانسه؟
✅ واژهٔ «کارشناسی» معادل واژهٔ فرانسویِ «لیسانس» است. ✅ املای اصلیِ «لیسانسیه» (کارشناس): licencié مذکر licenciée مؤنث 🔸 نکته: تلفظِ مذکر و مؤنث یکسان است. نویسنده: سید حمید حسنی
ویرایش افراط‌کارانه
بعضی نوویراستاران ما، هنگام ویرایش زبانی، هرجا صفحه سفید، پاکیزه‌تر، یا احیاناً خالی از اشکالات ویرایشیِ معمول است، برای این‌که کاری کرده‌باشند، و به‌اصطلاح، برای خالی نبودنِ عریضه، نحوِ جمله‌ها را تغییر می‌دهند و جای اجزای کلام را عوض می‌کنند، بی‌آن‌که این کار ضرورتی داشته‌باشد. دقتِ کافی و شش‌دانگ بودنِ حواس هنگام کار، بر ویراستار …
موسیقایی یا موسیقیایی؟
واژهٔ «موسیقی» از عربی وارد زبان فارسی شده‌است. خودِ «موسیقی» (در عربی: موسیقیٰ)، قرن‌ها پیش و دست‌کم با یک واسطه، از یونانی به عربی رسیده‌است. با توجه به تلفظِ واژه به شکلِ «موسیقیٰ» (موسیقا*) در عربی و فارسی کهن و نسبتاً کهن، شکلِ منسوب (صفت نسبی) «موسیقایی» و در مواردی «موسیقیّ» (با تشدیدِ حرف آخر) …
تمرین عروضی
🔹 در غزلِ شادروان استاد حسین منزوی، که چند روز پیش در کانال گذاشتیم، در پایه (رکنِ) دومِ سه مصراع، اختیار یا ضرورتِ شعریِ «تسکین» روی داده‌است. به تعبیرِ فنی‌تر، «فَعِلاتُن» به «مَفعولُن» تبدیل شده‌است. در این مصراع‌ها: و چشم‌هایت شعرِ سیاهِ گویایی‌ست،چه چیز داری با خویشتن که دیدارت،و باری، اینک از اوجِ بی‌نیازیِ خود …
